Bây giờ chúng ta cùng tập trung ngẫm lại những mốc phát triển lớn trong lịch sử nghìn năm áo mũ của dân tộc mình!
Nhìn lại chiều dài lịch sử, mình e ngại rằng tổ tiên người Việt chính là những người đầu tiên dệt vải từ trồng dâu nuôi tằm. Khu vực có thể trồng được tằm để có tơ không thể là miền bắc tuyết phủ mà sẽ là khu vực phía Nam. Bản thân các câu chuyện huyền sử của Việt Nam cho thấy từ thời u Cơ gặp Lạc Long Quân đã bắt đầu có nghề và chính bà u Cơ là tổ nghề, sau truyền cho một công chúa của vua Hùng.
Người Việt Cổ tự xưng dân bạch y sống ở hạ lưu sông Hồng, sau đó để bền màu cho vải người ta nhuộm vải với củ nâu. Cũng tức là không phải chúng ta cởi trần đóng khố như các hình minh họa trong sách giáo khoa, đặc biệt các tầng lớp cao cấp như vua Hùng, Lạc tướng, Mị nương… đều có phục trang lộng lẫy.
Cũng tức là lịch sử phục trang của người Việt đã bắt đầu cùng với thời kỳ dựng nước và theo như nghiên cứu trong cuốn Ngàn năm áo mũ của Trần Quang Đức, văn hóa cung đình ảnh hưởng lớn đến cấu trúc trang phục và trang phục của Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng của những quốc gia chung quanh, đặc biệt là từ Trung Quốc nhưng với tâm thức của người đứng ngang hàng. Sự đa dạng của trang phục qua các thời kỳ và trong từng thời kỳ cho thấy cha ông ta có nhiều sự lựa chọn lịch sự mỹ miều.
Trong lịch sử cận đại, nếu kể tới một trong nhiều sản phẩm là niềm tự hào của thời kì đất nước còn thuộc địa lại là dệt vải. Nếu như các bạn đi tới làng Cổ Chất, cách thành phố Nam Định 20km, sẽ vẫn tìm thấy các kiến trúc cổ rất đẹp được xây dựng cách đây cả trăm năm. Thời đó làng giàu có vì ươm tơ dệt lụa cung cấp cho nhà máy dệt Nam Định. Dân Nam Định thuộc dạng khéo tay, có văn hóa, ham thơ ca, nghệ thuật, giàu đặc tính tâm linh… nên khi có kinh tế sẽ đầu tư cho các công trình kiến trúc, giờ về làng vẫn còn những con rồng được ốp gạch men sứ xanh, râu rồng lõi thép xi măng nên uốn lượn tinh tế, thế rồng nghiêng nghiêng chạy từ sau ra trước có chiều sâu, chứ không phải râu cả chùm như con rồng đúc, rồng đúc xi măng nặng nên cũng khó thể hiện uốn lượn trên mái chùa hiện đại…
Bây giờ vẫn còn xưởng dệt xưởng ươm, nhưng làng nghèo lắm. Mà cũng chính vì nghèo, nên các nét kiến trúc cổ xưa vẫn được lưu giữ. Ví thử giàu hơn, chắc tất cả đã được thay thế bởi các loại màu sơn xanh đỏ.
Thế rồi thời kỳ hiện đại hóa vải vóc bằng nilon đã tới. Vải lon không nhăn, dễ khô, khá ấm, cứ đến mùa đông thời tiết hanh khô là phát ra tiếng tanh tách như quẹt điện. Đặc biệt màu sắc bắt mắt và có những màu neon mà vải thiên nhiên không có được. Tím mơ, hồng rực rỡ, xanh nõn chuối, vàng cam… trong mắt trẻ con thì nhất, và trong mắt những thế hệ lớn lên trong nghèo đói với vải kaki xanh lá hay các loại vải thô mà khâu vải cũng làm gãy kim thì vải nilon cũng là một ước mơ.
Không lâu, chỉ vài chục năm, giờ đây, số lượng cơ sở sản xuất cotton hữu cơ trong nước chắc chưa tới đầu ngón tay. Hữu duyên một người bạn học cùng hồi đại học của mình cũng mở một cơ sở như vậy. Lúc đầu bạn mình cũng chưa nghĩ tới việc sản xuất và kinh doanh vải hữu cơ. Cho tới khi có con, bạn gặp khó khăn trong việc tìm quần áo hữu cơ cho bé, mới lật đật muốn kinh doanh. Phải mất nhiều năm để tìm được xưởng trong nước dệt ra vải hữu cơ 100% do các nhà sản xuất vẫn luôn có đơn khi sản xuất hàng nilon.
Trồng rau trồng đậu hữu cơ đã khó, nhưng làm vải hữu cơ khó hơn rất nhiều. Vì phải xác minh được hữu cơ từ lúc trồng, quy trình sản xuất cũng phải hữu cơ từ dệt vải, nhuộm màu… Bạn mình cũng thành công đưa sản phẩm ra nước ngoài, và gặp khó khăn khi bán hàng trong nước. Nhiều khó khăn chứ, vì riêng hữu cơ cũng có nhiều nấc thang tiêu chuẩn khác nhau mà bạn quyết tâm đi theo nấc thang khắt khe nhất.
Nhìn lại, vải pha nilon đã thắng thế rất nhanh, chỉ trong vài chục năm, người dân đã thay đổi thói quen tiêu dùng tới mức nói tới vải hữu cơ, từ người sản xuất đến người tiêu dùng, ai cũng mắt tròn mắt dẹt như nghe một câu chuyện lạ lắm.
Quay lại câu chuyện về quần áo thuận tự nhiên, nó không phải điều gì quá mới, nó đã tồn tại trong suốt hầu hết chiều dài lịch sử. Chúng ta cần nhắc lại, là vải nilon chỉ nổi lên trong vài chục năm, ví thử là 50 năm đi, thì khoảng 4000 năm còn lại, tổ tiên chúng ta mặc gì? Đó chính là các loại vải an toàn từ thiên nhiên. Như vậy, vải nilon chỉ mới xuất hiện thôi và xa lạ với thói quen ăn mặc nếu chúng ta xét tới cả một bề dày phát triển trang phục. Điều gì đã khiến nó gần như biến mất và hiện tại rất khó để tìm một cơ sở sản xuất quần áo hữu cơ và an toàn?
Mình nghĩ phải bắt đầu từ điều kiện kinh tế khó khăn của thời kỳ trước, đất nước chúng ta rất nghèo, và cần thời trang giá rẻ để có thể cho người dân đủ ấm. Vào thời kì cơm ăn chưa no, thì người ta cần no trước thay vì cần cơm ăn an toàn. Tới bây giờ khi điều kiện sống tăng lên, đã đến lúc chúng ta nghĩ tới vấn đề sức khỏe, an toàn, người ta tìm về các sản phẩm an toàn, thì hỡi ôi, không còn mấy người sản xuất an toàn, không còn đất để trồng cây an toàn, không còn nước để uống an toàn nữa.
Cũng trong thời kỳ mà hàng giá rẻ tràn ngập và cạnh tranh giá là phương thức cạnh tranh độc tôn, thì con người lại học thêm một thói quen mới là lãng phí. Thời trang theo mùa, thời trang theo năm. Người ta dễ dàng mua quần áo và cũng dễ dàng bỏ đi…
Với quan sát của mình, đó là sự thượng tôn của một dạng năng lượng là năng lượng sử dụng hàng công nghiệp. Năng lượng của kinh tế tiêu dùng. Mua nhiều, mua nhanh, và bỏ đi cũng nhiều, cũng nhanh.
Nhìn qua đó là việc ăn mặc, nhìn kỹ đó là câu chuyện của văn hóa, của tâm thức con người trong một thời đại. Tới tình yêu bây giờ cũng bị năng lượng đó chi phối. Đến với nhiều người, yêu nhanh, bỏ đi cũng nhanh.
Chà,
Điểm tốt duy nhất khi chúng ta nhìn lại toàn bộ quá trình này, đó là mọi thứ đều thay đổi rất nhanh. Mất vài chục năm để chúng ta quên mất thói quen sử dụng đồ từ thiên nhiên, thì cũng có thể chỉ mất một thời gian tương tự để chúng ta quay lại và được sử dụng các sản phẩm an lành.
Vậy thì mỗi người trong chúng ta sẽ làm gì để bắt đầu bước chân trong quá trình trở về này?
- Tiết giảm trang phục: Tìm ra xu hướng của chính mình và tiết giảm lượng trang phục. Sự đơn giản tạo nên một phong cách nhẹ nhàng, cho bạn thời gian để tập trung cho những gì cần thiết nhất trong cuộc sống. Chính sự tiết giảm về số lượng và kiểu dáng trang phục sẽ giúp bạn đỡ đau đầu trong lựa chọn.
- Tham gia các cộng đồng sống xanh: Có câu ăn cho mình, mặc cho người, đôi khi chính bạn rất hiểu bạn không cần mua sắm nhiều như vậy nhưng vì bạn không có người khích lệ, những người khác lại quen với việc nhìn hình thức phê phán nhận xét nên bạn quên mất mục tiêu và lối sống mà bạn đã lựa chọn. Khi ở trong cộng đồng sống xanh, bạn sẽ nhận ra bạn không chỉ một mình, và giữ được nếp sống mới
- Các loại trang phục hữu cơ cần sự chăm sóc cũng khá đặc biệt khi sử dụng các loại tẩy rửa tự nhiên. Bù lại, chúng tốt cho sức khỏe, đặc biệt những người có bệnh về da, nhạy cảm với các sự đụng chạm trên da, hay bị viêm, loét, thì các loại sợi hữu cơ có tác dụng kháng khuẩn cao lại giúp cân bằng lại tất cả.
- Sau khi đã tiết giảm trang phục, bạn có thể làm quen với các loại trang phục tự nhiên so với trang phục công nghiệp: lụa tơ tằm, cotton chưa cần 100% hữu cơ. Tại sao cần có bước chuyển tiếp này, vì bạn sẽ phải làm quen với một vài bất tiện của sợi tự nhiên như hay bị nhăn, phai màu… Và cần có thời gian để lựa chọn phong cách phù hợp nhất với bản thân, mà Chữa lành với Thiên nhiên sẽ có bài hướng dẫn chi tiết sau
- Tới khi đã hoàn toàn quen thuộc với phong cách tự nhiên, đến lúc bạn có thể sử dụng các loại vải hữu cơ và chuyển sang một nấc thang sống phong cách mới
- Riêng đối với trẻ em, nên cho bé sử dụng vải hữu cơ ngay từ khi lọt lòng để bảo đảm sức khỏe cho bé
